“Sức khỏe tinh thần” - Cụm từ được nhắc tới ngày càng nhiều kể từ khi đại dịch Covid xảy ra, khi nhiều vấn đề về tâm lý xuất hiện do ảnh hưởng của trạng thái bị cách ly xã hội. Hay hầu hết mọi người phải ở trong nhà một thời gian dài và không thể đi xa để xây dựng trải nghiệm mới. Việc thu hẹp giao tiếp xã hội cũng như tạm rời xa cộng đồng chung để bảo vệ chính mình và những người xung quanh khiến sự cân bằng tinh thần của mỗi cá nhân đột ngột bị tác động. Sức ép về tâm lý xảy ra phổ biến hơn, trên nhiều đối tượng khác nhau, từ học sinh, sinh viên tới người đi làm.
Chính vì thế, việc gia tăng nhận thức về định nghĩa này nói riêng và việc đưa ra các biện pháp thực tế, cấp tiến để giải quyết tình trạng này nói chung trở nên vô cùng bức thiết. Đặc biệt là đối với những người trẻ - những người phải tiếp tục tiến lên trong một xã hội đầy biến động, một thế giới “đa cực” (VUCA).
Cuộc thi tìm hiểu nghề nghiệp CareerQUEST do Trường PT SNLC Wellspring tổ chức cũng không nằm ngoài sứ mệnh hỗ trợ người trẻ sống hạnh phúc, chủ động và tích cực trong thế giới “đa cực” ấy. Cuộc thi đã dành được sự ủng hộ và hưởng ứng nhiệt liệt từ học sinh trên toàn TP. Hà Nội, thậm chí cả các trường ở tỉnh thành khác trong suốt 5 tháng diễn ra. Điều này là minh chứng rõ ràng nhất cho sự nhận thức rõ ràng của các học sinh về tương lai và tinh thần chủ động đón nhận thách thức để phát triển bản thân cũng như đóng góp cho cộng đồng của các em sau này.
Điểm đặc biệt trong mùa giải năm nay là số lượng lớn đội thi tìm hiểu về lĩnh vực Tâm lý với những góc nhìn nghề nghiệp mới lạ, có tính thời điểm và ứng dụng cao. Điều này cho thấy tín hiệu tích cực của sự phát triển nhóm ngành quan trọng này trong bối cảnh hậu Covid. Ba dự án nghề nghiệp đáng chú ý dành được thứ hạng cao trong vòng Chung kết mới diễn ra gần đây phải kể tới là: Dự án nghề nghiệp về nghiên cứu tâm - thần kinh lâm sàng có ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (Clinical Neuropsychologists) (Giải Nhất Bảng A); Dự án nghề nghiệp về Nhà tâm lý Mối quan hệ (Relationship Therapists) (Giải Ba Bảng B) ; Dự án nghề nghiệp về Bác sĩ trị liệu tâm lý Công sở (Corporate Therapists) (Giải Ba Bảng B).
Những nhận định sâu sắc của các học sinh về ý nghĩa Dự án trong mối tương quan với Sức khỏe tinh thần
Khi nói về vị trí của con người trong dự án nghề nghiệp có ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), đội thi 0% or 200% (Dự án Clinical Neuropsychologists) khẳng định: “Chúng ta sử dụng công nghệ nhiều hơn để áp dụng vào công việc, coi đó là một công cụ chứ không thể thay thế được vị trí làm việc của con người. Con người là mắt xích quan trọng trong sự kết nối giữa cảm xúc và công nghệ trong lĩnh vực này. Chúng em nghĩ rằng bệnh nhân thường hay có tâm lý e ngại khi chia sẻ những thông tin về bệnh tình của mình nên bác sĩ đóng vai trò rất quan trọng để khiến người bệnh cảm thấy yên tâm, thoải mái và gần gũi. Đây cũng là điều rất khó để có thể so sánh giữa con người với trí tuệ nhân tạo”.
Đội thi The Phoenix nghiên cứu dự án về Nhà tâm lý mối quan hệ (Relationship Therapists) cũng đồng quan điểm, “Ngành tâm lý có ảnh hưởng đến tất cả các ngành nghề khác. Cần phải có sức khoẻ tâm lý tốt thì mới có thể làm việc một cách hiệu quả. Ngoài ra, công nghệ trí tuệ nhân tạo đang dần thay thế con người ở rất nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, tâm lý là công việc giữa người với người, chỉ có con người mới có khả năng thấu hiểu, cảm thông và hiểu được những tình huống phức tạp của cuộc sống. Chúng em tin rằng ngành tâm lý không và sẽ không bị thay thế bởi máy móc”.
Các em đều cho rằng đây là những nghề nghiệp có tiềm năng phát triển trong tương lai gần nhưng lại chưa đạt được nhiều nhận thức tại Việt Nam. Tham qua cuộc thi CareerQUEST, các em mong muốn được nghiên cứu sâu hơn về chuyên ngành này, nhằm lan tỏa những sự chuẩn bị kỹ càng hơn cho thế giới “bình thường mới” hậu Covid. Từ dự án của mình, các em cũng hy vọng: “Chúng ta không bao giờ được coi thường sức khỏe tâm lý của bản thân. Người trẻ chúng mình thường gặp rất nhiều áp lực vì vừa mới ra trường, dấn thân vào nhiều môi trường mới và khắc nghiệt hơn rất nhiều nên rất dễ bị cuốn theo và bỏ qua những dấu hiệu về tâm lý và sức khỏe vì nhiều lý do (không muốn phiền gia đình, nghĩ rằng áp lực là bình thường...). Vì vậy, khi sức khỏe xuống rất nhiều, chúng ta mới nhận ra và có thể không chữa khỏi. Vậy nên nhận thức về sức khỏe tinh thần của chính bản thân là rất quan trọng”.
Trị liệu Tâm lý Công sở - Hiệu quả công việc nằm trên vai những người được chăm sóc sức khỏe tinh thần
“Nhóm em nhận ra một nhóm người khác chưa nhận được sự quan tâm về sức khỏe tinh thần là những người làm việc trong môi trường công sở. Thời kỳ COVID vừa qua, chẳng hạn, đã đặt một gánh nặng tâm lý lên tất cả mọi người trong đó có cả những người lao động chính làm trụ cột của gia đình” - Những đứa trẻ đang trở thành “người lớn” lại hiểu người lớn hơn chính họ.
Khai thác dự án nghề nghiệp về Bác sĩ Trị liệu Tâm lý Công sở (Corporate Therapists), đội thi YES đến từ Trường PT SNLC Wellspring cho rằng, “Mặc dù nghề chuyên gia tâm lý môi trường công sở có thể là một khái niệm khá mới, nhưng vấn đề mà nghề đề cập đến và cố gắng khắc phục là một vấn đề muôn thuở mà bất kì ai trong chúng ta đều phải đổi diện hàng ngày. Việc gặp phải những bất cập khác nhau trong môi trường làm việc ảnh hưởng đến tinh thần nhiều hơn ta tưởng. Vậy nên, việc tìm hiểu về những vấn đề này nói riêng và về nghề chuyên gia tâm lý môi trường công sở nói chung là một điều vô cùng cần thiết để chúng em có một hành trang vững vàng hơn để bước ra thế giới từ ghế nhà trường”.
Các em cũng bày tỏ: “Qua cuộc thi, chúng em đã hiểu rằng câu chuyện làm một nhà tâm lý học không chỉ là một mục tiêu hay điểm đến, mà nó là cả một quá trình bắt đầu từ bây giờ với vô vàn những hoạt động để chúng em vừa có thể khám phá và tìm hiểu sâu hơn về ngành này mà đồng thời có những đóng góp cho cộng đồng xung quanh. Chúng em hy vọng sau cuộc thi có thể phát triển dự án để tạo động lực cho những bạn khác nhận thức rõ hơn về khía cạnh “sức khỏe tinh thần” của mình”.
Đội thi khẳng định: “Cuộc sống có giá trị hơn khi ta có một tinh thần vững vàng để sẵn sàng đương đầu với áp lực”.
Với những ý thức cụ thể và rõ ràng về khía cạnh “Sức khỏe tinh thần” trong các dự án nghề nghiệp của mình, các em học sinh Trung học đã cho thấy sự chủ động trong việc tìm hiểu và chuẩn bị cho cuộc sống của chính mình và cộng đồng. Những dấu chân mở đường này hẳn sẽ tạo nên những hành trình đầy trải nghiệm và khám phá về sau.
------------------------------------
